قلعه محمد آباد: این بنای عظیم با وسعتی در حدود 7000 متر مربع در قسمت شمال بافت قدیم شهر محمد آباد واقع شده که امروزه به دلیل پیشرفت شهر در قسمت شمال، این بنا هم اکنون در مرکز شهر قرار گرفته است.
قلعه محمد آباد در زمان پادشاهی شاه عباس دوم صفوی به دستور میرزا رفیع الدین محمد خلیفه سلطان فرزند میر علاءالدین حسین یکی از وزرای شاه صفوی حدود سالهای 1025 تا 1055 هجری قمری ساخته شد. این بنا که در حال حاضر نیز پابرجاست دارای 8 برج دیده بانی با ارتفاع تقریبی 12 متر و برج و باروی بلندی به ارتفاع 10 متر هست. داخل قلعه شامل یک اسطبل مرکزی، 5 خانه بزرگ که نمای داخلی هر یک از خانهها شامل اتاقهای پنج دری، سه دری و یک اتاق ارسی بزرگ، حوض سنگی و سنگاب و باغچههای بزرگ هست.
علاوه بر اسطبل و خانههای بزرگ در قسمت جنوبی قلعه محوطهای بنام جلوخان وجود دارد که دارای یک ساختمان دوطبقه، که طبقه همکف شامل چهار اتاق سه دری در طرفین و راه پلهای که به قسمت بالایی متصل میشود. در طبقه دوم دو اتاق سه دری در طرفین و یک ایوان شاه نشین در وسط که دارای نقاشیها و گچ بریهای هست دیده میشود. یکی از خانههای داخل قلعه معروف به خانه سرهنگ هست که شرح آن داده شد.
قلعه شامل دو درب ورودی اصلی در شمال و جنوب است که درب جنوبی به دلیل باز شدن بهطرف بافت قدیمی بیشتر مورد استفاده قرار میگرفته است. حدفاصل درب شمالی و جنوبی راهرویی است که در گذشته مسقف بوده و راهروهایی عمود بر این راهرو دسترسی به خانههای داخل قلعه را میسر میساخته است. در ابتدای ورود به قلعه از درب جنوبی اتاقهایی دیده میشود که محل سکونت کارگران و نگهبانان قلعه هست.
در بالای پشت بام و در ارتفاعی نزدیک به 5/1 متر پایینتر از کنگرههای حصار راهرویی جهت رفت و آمد نگهبانان دورتادور قلعه ساخته شده که جهت حفاظت از بنا مورد استفاده قرار میگفته است. همچنین سوراخهایی بهطرف پایین بر روی دیوار و برجها معروف به تیرکش تعبیه شده که بهمحض نزدیک شدن مهاجمان به قلعه مورد هدف قرار میگرفته است.
در سال 1135 هجری قمری که اصفهان پایتخت صفویه به دست افغانها افتاد، تا سال 1142 آنها ویرانیها و کشتارهای زیادی در ایران به راه انداختند در سال 1142 هجری قمری لشکریان افغان به فرماندهی اشرف افغان از اصفهان گریخته و از راه دامنههای شمالی کوه کلاه قاضی وارد منطقه جرقویه شدند.
محمد آباد به دلیل دارا بودن دژ استوار و تفنگداران زیاد جلو هجوم افغانها را گرفته ناچار آنها بهطرف روستاهای آذرخواران – نیک آباد و روستاهای جنوب شرقی جرقویه متمایل شدند که در نتیجه آن بسیاری از مردم کشته و آبادیها ویران گردید. تا سال 1370 در اطراف قلعه خندقی به عمق تقریبی سه متر وجود داشته که در مواقع ناامنی از آب پر میشده تا سدی در مقابل یاغیات و غارتگران باشد.
از بقایای این خندق هم اکنون در ضلع شرقی عمارت باغ میر دیده میشود که دلیل آن قدمت بیشتر قلعه نسبت به این عمارت میباشد. از قلعه به هنگام جنگها و نابسامانی اوضاع کشور استفاده میشده و مردم تا زمانی که بیم حمله دشمن وجود داشته در درون دژ میماندند و معمولاً در درون آن آذوقه زندگی برای چندین ماه موجود بود.
تا حدود 20 سال قبل بقایای یک حمام قدیمی در بیرون قلعه وجود داشته که مسیر دسترسی آن یک راهرو زیرزمینی بوده است.
محمد آباد جرقویه در فاصله 65 کیلومتری جنوب شرق اصفهان و 65 کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد. موزه محمد آباد جرقویه که معرفی کننده زندگی گذشته و حال مردم جرقویه بهویژه عشایر بوده در سال 1393 بهصورت رسمی با حضور…
ورودی خانه ریاحی که دارای یک در چوبی بزرگ و سردر خشتی زیبایی است که وارد یک هشتی میشود. در داخل هشتی سه درب وجود دارد که هریک ورودی خانهای محسوب میشود. پس از درب ورودی خانه ریاحی محوطهای مسقف…
باغ میر در کنار قلعه قدیمی شهر با وسعتی حدود 10000 متر مربع واقع گردیده است. سال 1285 ه ق به دستور میرزا ابوالحسن خان سرتیپ، فرزند دوم حاج میرزا آقا ساخته شد. (میرپنج یا میرپنجه در نظام دورهٔ قاجاریه،…